Makattan taze kan gelmesi öncelikle 1. derece hemoroid (basur) hastalığını düşündürür; ancak hemoroid dışında anal fissür ve birçok farklı hastalığın belirtisi de olabilir. Bu nedenle bir haftadan uzun süren kanamalarda mutlaka bir proktoloji uzmanına muayene olunmalıdır.
Makattan Taze Kan Gelmesi İçin Hangi Bölüme Gidilir?
Makattan kan gelmesinin teşhis ve tedavisi proktoloji branşına girer. Gastroenteroloji sindirim sistemi hastalıklarında uzmandır. Genel cerrahi uzmanları da hem tanı hem tedavi yapabilecek donanıma sahiptir. Bu nedenle tercihen proktoloji bölümüne, bu mümkün değilse genel cerrahiye başvurulmalıdır.
Alt Gis Kanaması Hakkında Bilgi Sahibi Olmalısınız!
Makattan kan gelmesi tıpta GİS kanamaları olarak sınıflandırılır ve alt ile üst GİS olmak üzere iki gruba ayrılır.
Alt GİS kanaması; kalın bağırsağın çekum, çıkan kolon, transvers kolon, inen kolon, sigmoid kolon ve rektum olarak adlandırılan bölümlerinden veya anal kanaldan kaynaklanan sorunları ifade eder.
İnce bağırsak, onikiparmak bağırsağı, mide ve yemek borusu kanamalar ise üst GİS olarak tanımlanır.
Makattan Kan Gelmesine Neden Olan Hastalıklar
• Kabızlık
Kabızlık durumunda sert dışkı, kalın bağırsağın son kısmı veya makatta küçük sıyrıklara ve çatlaklara neden olabilir. Bu bölgelerin mukozası ince olduğundan basit yaralanmalar bile kanamaya yol açabilir. Kabızlık kaynaklı kanamalar genellikle ciddi değildir ve dışkılama sonrasında kendiliğinden durur.
• Hemoroid
Hemoroid bölgesindeki mukoza çok incedir. Hemoroid memesinin büyümesiyle oluşan basınç bu dokuyu daha da inceltir ve kolayca hasarlanabilir hâle getirir. Ikınma, kabızlık veya şiddetli ishal mukoza bütünlüğünü bozabilir.
Basur kanaması genellikle hayati risk taşımaz; ancak sürekli kanayabildiği için kansızlığa yol açabilir.
• Anal Fissür
Anal fissürde (makat çatlağı) kanaması genelde hafiftir. Dışkılama sırasında çatlağın tekrar açılmasıyla minimal olur. Kan çoğunlukla tuvalet kâğıdına bulaşmış şekilde görülür.
• Makat Kanseri
Makat kanseri kanamaları hemoroid hastalarında görülen kanamaya benzeyebilir ancak durmaz ve sürekli olabilir. Bunun nedeni tümör dokusunun kırılgan olması ve büyüdükçe kanamaya eğilim göstermesidir.
• Polipler
Polipler, ciltteki benlere benzeyen, saplı yapılardır. Seyrek kanama nedenlerindendir. Tedavisi ve tanısı için polip alımı (polipektomi) yapılmalıdır.
• Kolon Kanseri
Kolon kanseri kırılgan, büyüyen tümörlerdir ve hafif ama sürekli kanamaya neden olabilir.
Bulunduğu bölgeye göre şekli değişebilir.
- Sağ kolon: Dışkıda gizli kan veya melena (siyah dışkı)
- Sol kolon: Vişne çürüğü renginde kan
- Rektum: Taze, kırmızı, damlama şeklinde kan (basur kanamasına benzer)
• İnflamatuvar Bağırsak Hastalığı
Ülseratif kolit, Crohn hastalığı, proktit ve soliter rektal ülser bu gruptadır.
• İskemik Kolit
Kolonu besleyen atardamar tıkandığında, bölge yeterli kan alamaz. Kalp krizine benzer şekilde bağırsakta hasar ve kan sızıntıları oluşur. Acil müdahale gerektiren ciddi bir durumdur.
• Ülseratif Kolit
Sebebi tam bilinmeyen, bağışıklık sisteminin bağırsak dokusuna zarar verdiği bir hastalıktır. Sümükle karışık hafif kanama görülür. İlaçla tedavi edilir. Nadiren ağır kanamalar olabilir ve bu durumda kalın bağırsak tamamen alınabilir. Kanserleşme riski taşır.
• Proktit
Kolonun son kısmında iltihaplanmadır. Nedeni çoğu zaman bilinmez. Salofalk benzeri ilaçlarla tedavi edilir.
• Crohn Hastalığı
İnflamatuvar bağırsak hastalıklarının en ciddi olanıdır. İlaçlara yanıt verse de sık tekrarlayabilir. Fistül ve apse gibi komplikasyonlar gelişebilir.
• Divertikülozis
Kolonda dışa doğru cepleşmeler oluşmasıdır. Bu cepler iltihaplandığında kanama görülebilir.
• Rektal Ülser
Tek bir bölgede olduğu için soliter rektal ülser adını alır. Yüzeysel yara şeklindedir ve hafif kanayabilir.
• Radyasyon Proktiti
Prostat ve mesane gibi kanserlerde uygulanan radyoterapi, bağırsak iç yüzeyinde yaralanmaya neden olabilir. Bu yaralar kanayabilir; tedavi sonrası genellikle kendiliğinden iyileşir.
• Enfeksiyöz Proktit
Mikrop veya parazit kaynaklıdır. Amipli veya basilli dizanteride görülür. Mukusla karışık kanama olur. Asıl enfeksiyon tedavi edildiğinde düzelir.
• Anal Apse ve Fistül
Anal apse doğrudan kanama yapmaz ancak drenaj için yapılan kesi kanamaya neden olabilir.
Fistülde sürekli akıntı olan bölgede gelişen kırılgan granülasyon dokusu sürtünmeyle kanayabilir.
• Rektal Travma
Kesici, delici veya zorlayıcı travmalar rektum ve anüste kanamaya neden olabilir.
• Divertikülit
Divertiküllerin iltihaplanmasıdır. Hafif kanamaya yol açabilir.
• Antikoagülan Kullanımı
Aspirin, Coumadin gibi kan sulandırıcılar küçük yaralanmaların bile kanamasını kolaylaştırır ve sorunun uzun sürmesine neden olabilir.
• Anjiyodisplazi
Bağırsak içindeki kılcal damarların genişleyip yüzeye yaklaşmasıdır. Kırmızı görünür ve kolay kanar.
• Rektum veya Kolon Damar Malformasyonları
Damar tümörleri veya damar genişlemeleri küçük travmalarla bile kanayabilir.
Makattan Kan Gelmesi Nasıl Geçer?
Tedavi altta yatan nedene göre yapılır:
- Kabızlık: Bol lif (sebze, meyve, kepek) tüketilmelidir.
- Hemoroid: Lazerle hızlı şekilde kanama durdurulabilir.
- Anal fissür: Botoks enjeksiyonu uygulanabilir.
- Kanser: Cerrahi, ışın tedavisi ve kemoterapi gerekir.
- İBH: Gastroenteroloji takibi gerekir.
- Kan sulandırıcılar: Doktor kontrolünde düzenlenmelidir.
- Enfeksiyonlar: Uygun ilaç tedavisiyle düzelir.
Makat Kanaması Ne Zaman Tehlikeli Olur?
Makattan kan gelmesi şu durumlarda özellikle tehlikelidir:
- Sürekli kan kaybı kansızlığa ve buna bağlı hayati risklere yol açabilir.
- Kanamanın nedeni örneğin kanser ise, hastalık ilerleyerek vücuda yayılabilir.
Bu nedenle mutlaka sebebi araştırılmalı ve en kısa sürede tedavi edilmelidir.
SIK SORULAN SORULAR
Ters ilişki sonrası makattan kan gelir mi?
Evet. Anüsün zorlayıcı şekilde genişletilmesi mukozanın yırtılmasına ve kanamaya neden olabilir. Sürekli anal ilişki yaşayanlarda zamanla bu durum azalabilir.
Hamilelikte makattan kan gelmesi bebeğe zarar verir mi?
Genellikle hayır. Bebek pelvise baskı yaparak damarları genişletebilir ve kanamaya yol açabilir. Ciddi kan kaybı olmadıkça bebeğe zarar vermez.
Makattan pıhtı şeklinde kan gelmesi ne anlama gelir?
- Rektum kanaması: Taze, kırmızı, pıhtısız kan
- Sigmoid kolon kanaması: Pıhtılı veya vişne çürüğü renginde kan
Bu tür kanamalarda sigmoid kolon kanseri mutlaka düşünülmelidir.
Makat kanaması nasıl durdurulur?
En sık neden hemoroiddir ve lazerle saniyeler içinde durdurulabilir.
Makat kanaması için ilaç var mı?
Kanamayı durduran özel bir ilaç yoktur.
Kabızlık engellenmeli, tuvalette uzun süre kalmaktan kaçınılmalıdır.
Makattan taze kan gelmesi neden olur?
En sık neden hemoroiddir. Daha seyrek olarak anal fissür; nadiren de kanser kaynaklı olabilir.
Kaynaklar
- ADALI, Ö. Ü. Y. ALT GASTROİNTESTİNAL SİSTEM ENDOSKOPİSİ: 121 VAKANIN HİSTOPATOLOJİK DEĞERLENDİRMESİ. Tıp ve Sağlık Bilimleri, 145.
- Gerçeker, E., Kasırga, E., Doğan, G., & Soysal, B. (2021). Üst ve alt gastrointestinal sistem endoskopisi yapılan çocuklarda gastrointestinal kanamalarının retrospektif değerlendirilmesi. Sakarya Tıp Dergisi, 11(1), 53-60.
- Okutur, S. K., Alkım, C., Bes, C., Gürbüz, D., Kınık, Ö., Gültürk, E., … & Borlu, F. (2007). Akut üst gastrointestinal sistem kanamaları: 230 olgunun analizi. Akademik Gastroenteroloji Dergisi, 6(1), 30-36.
- Yenigün, E. C., Pirpir, A., Aytan, P., Ulusal, G., & Yıldırım, İ. S. (2006). Üst gastrointestinal sistem kanamalı hastaların özelliklerinin değerlendirilmesi. Akademik Gastroenteroloji Dergisi, 5(2), 116-122.
- Lohsiriwat, V. (2015). Treatment of hemorrhoids: A coloproctologist’s view. World Journal of Gastroenterology: WJG, 21(31), 9245.
