İnsan vücudunda milyonlarca kilometre uzunluğunda damar ağı bulunur. Bu damarlar yapı olarak farklı olduğu gibi görevleri de farklıdır ve vücudun çeşitli bölgelerinde değişik işlevler üstlenirler.
Her ne kadar temel görevleri kanı taşımak olsa da damarların başka işlevleri de vardır. Ancak yapısal farklılıklar, bazı durumlarda çeşitli sağlık sorunlarının oluşmasına yol açabilir.
Bu sorunlardan biri de başlıktan anlaşılacağı üzere doğuştan gelen bir problem olan hemanjiom, yani Türkçe ifadesiyle damar beni hastalığıdır.
Doğuştan gelen bir damar problemi olan hemanjiom, anne ve baba adaylarının mutlaka bilgi sahibi olması gereken bir durumdur. Kongenital olarak adlandırılan bu tür hemanjiomlar, bebek doğduğunda mevcut olabileceği gibi doğumdan günler sonra da ortaya çıkıp büyüyebilir.
Her ne kadar sıklıkla doğumsal olsa da erişkinlerde de görülebilir. Özellikle kanlanmanın yoğun olduğu dudak gibi bölgelerde, yıllar sonra da gelişme gösterebilir.
Yazımıza, damar beni hakkında birçok ayrıntıyı ele alarak devam edelim.
Hemanjiom Nedir?
Atardamarların veya toplardamarların bir bölgede sayıca artarak büyümesi ve sünger gibi yumak oluşturarak genişlemesi ole oluşan bir tür iyi huylu tümördür. Çok seyrek görülen ve bu hastalığa çok benzeyen hemanjiosarkom farklı bir hastalıktır.
Kötü huylu bir sorun değildir fakat büyüme ve kanama problemi gözlemlenebilir. Hayati organlarla ilişkili ise büyümesi önem arz eder, mesela göz küresinin arkasında varsa bu büyüyerek körlüğe neden olabilir.
Doğuştan olan bir sorun olduğundan dolayı anne ve babaların bu konuda bilinçli olması gerektiği gibi çocuklarında hemanjiom olması halinde muazzam derecede gözlemlemeli ve kontrol etmelidir.
Damar Beni Neden Olur?
İnsanların maruz kaldığı rahatsızlıkların bir çoğunun maalesef kesin sebebi bilinmemektedir. Fakat neden dolayı olduğu ortak karşılaşılan şikayet ve sebeplerle anlaşılmaktadır.
Hemanjiomun da kabul edilen görüş “damar geliştirici faktör” adlı maddenin kandaki miktarının artmasıdır. Fakat bu konu üzerinde araştırma yapan uzmanların vardıkları ortak görüş bebeğin rahimde olduğu zaman üretilen damar geliştirici faktör denilen proteinlerin sebep olduğudur.
Damar geliştirici faktör doğalda damarları geliştirir ancak kandaki miktarı artınca damarların bazılarında anormal gelişme olabilmekte ve tümör oluşmaktadır.
Toplumda anne adayının canının bir şey isteyip yiyemediği için oluştuğu sanılsa da bunun gerçeklik payı yoktur.
Damar beni sorunu özellikle erken doğum olan prematüre bebeklerde daha sık karşılaşılan bir sorundur.
Erişkinlerde sonradan ortaya çıkan hemanhjiomlar genellikle yanlışlıkla dudağı ısırma gibi travmatik nedenlerle oluşur.
Hemanjiom Çeşitleri Nelerdir?
Bir çok sağlık sorununda olduğu gibi hemanjiomunda çeşitleri bulunmaktadır. En yaygın görülen deridekilerdir, çeşitleri ve farklı isimleri vardır. Bunlar organlarda olanlar oraganın adıyla isimlendirilir.
Örneğin; karaciğerde olana karaciğer hemanjiomu denir.
- Deride yüzeysel olana; porto wine Türkçede şarap lekesi
- Sünger gibi olana kavernöz damar beni
- Toplar damar ağırlıklı olana venöz hemanjiom
- Atardamar ağırlıklı olana arteriel hemanjiom
- Bağ dokusu ağırlıklı olana Klippel Trenaunay Sendromu
- Küçük olanlara chery hemangioma
- Örümcek gibi olana spider anjioma denir.
Hemanjiom Belirtileri Nelerdir?
Deride olanların tek belirtisi kırmızı, mor görünen düz veya kabarık farklılıklardır. Doğuştan meydana gelen oluşumlar olduğu için herhangi bir belirti olmadan direkt olarak görünmektedir.
Doğum gerçekleştikten bir süre sonra ortaya çıkan cilt üzerinde daha soluk kırmızı mor renk değişiklikleri ile belirti verebilmektedir.
Organlarda olanlar bulunduğu yere göre belirti verir.
Nasıl Geçer, Tedavi Edilmeli mi?
Öncelikli olarak çocuğunuzda bu problemin olduğunu gördüyseniz paniğe kapılmayın ve sakin olun. Çocuklar 10 yaşına gelene kadar bu problemin kendi kendine kaybolma olasılığı vardır. Her yıl %10 oranında küçülme görülebilir. Bunun dışında tedavisi mümkün bir rahatsızlıktır.
Dikkatli bir şekilde takip edilmeli herhangi bir anormallik gözlemlenirse doktora tekrar başvurulmalıdır.
Takip yakından yapılmalı ve büyüme eğilimi varsa tedavi başlanmalıdır. Tedavide öncelikle bu konuda birikimli uzman ile görüşüp Dideral tedavisi başlanmalı veya uygun vakalarda direk lazer veya radyo frekans yapılmalıdır.
Takibi Nasıl Yapılır?
Özellikle tedavi olup olmayacağına karar verebilmek için doğru ve yakın takip önemlidir, bunun yanı sıra ilaç tedavisi başlandıysa tedavinin etkisi de bu şekilde takip edilir.
Takip şu şekilde yapılır
Günün yaklaşık aynı saatlerinde
Aynı oda ve aynı mesafeden
Aynı ışık altında
Aynı fotoğraf makinesi ile
Her hafta fotoğraflar çekilmeli ve aradaki fark değerlendirilmelidir.
Aile bireyleri her gün gördüğü için değişimi algılayamayabilir o sebeple bu şekilde takip yapılmalı ve seyrek gören kişinin değişim konusundaki fikrine değer verilmeli ve dikkate alınmalıdır.
Sorun küçülüyorsa veya değişmiyorsa takibe devam edilmeli büyüme fark edilirse tedavi başlanmalı, tedaviye rağmen büyüyorsa tedavi yöntemi değiştirilmelidir.
Hemanjiom İçin Hangi Doktora Gidilir?
Organlarda olanlar o organla ilgili branşa girer, mesela böbrekteyse üroloji uzmanı, karaciğerdeyse genel cerrahi uzmanına gidilir.
Genellikle çocuklarda görülen rahatsızlıklar için çocuk doktoruna başvurulması gerekmektedir fakat bir damar hastalığı olduğundan dolayı kalp damar cerrahi uzmanının görmesi daha avantajlı olacaktır.
Chery hemangioma gibi küçük lezyonlar uygun teknolojiye sahip kliniklerce tedavi edilir.
Hemanjiom Tedavisi Nasıl Yapılır, Kullanılan Yöntemler Nelerdir?
Hastalığın çeşidi, tipi, büyüklüğü, diğer organlara yakınlığı, hastanın beklentisine göre uygulanacak çeşitli tedavi yöntemleri söz konusudur.
Doktora başvurduğunuzda yapacağı muayene sonrasında koyulan tanıya göre uygun tedavi yöntemleri hakkında da sizi bilgilendirecektir.
İlaçla Hemanjiom Tedavisi
Geçmiş dönemlerde kortizon kullanılarak yapılan tedavi bugün daha farklı ilaçlar ile yapılmaktadır. Yan etkileri çok fazla olan kortizon artık tercih edilen bir yöntem değildir.
Günümüzde propranolol içeren Dideral gibi ilaçlar hemanjiom tedavisinde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
Fakat bu ilaç ciddi yan etkileri olması sebebiyle doz ayarlaması gerektiren bir ilaçtır.
Dideral doz ayarlaması bu konuda tecrübeli doktor tarafından hastaneye yatırılarak yapılır, ayarlanan ilaç dozu evde ebeveynler tarafından uygulanır. Dideral asla kendi kendinize kullanılmaması gereken bir ilaçtır.
Lazerle Hemanjiom Tedavisi
İlaç tedavisi her damar beni tipinde etkili olmayıp, başarı göstermeyebilir. Dolayısıyla bu yolla tedavi edilemeyen vakıalara lazer tedavisi uygulanmaktadır.
Lazer, özellikle yüzeysel damar beni sorunlarında üstünlük sağlayarak başarı göstermektedir. Burada ki amaç elektrik enerjisinin ısı enerjisine dönmesini sağlayan lazer ile damarları tahrip etmek ve sorunu ortadan kaldırmaktır.
Vakanın yaygınlığına göre bir kaç seans gerekebilmektedir.
Skleroterapi
Damarı içerden yakan ilaç damar içine verilir. Damarların içi kimyasal olarak yanar ve sonsuza kadar yok olur. Damar içine uygulanamadığı durumlarda perivezikal denilen şekilde de yapılabilir.
Köpük Skleroterapi Yöntemi
Çoğunlukla varis hastalarının tedavisinde kullanılan köpük yöntemi aynı şekilde hemanjiom için de etkilidir. Skleroterapide kullanılan ilaç hava ile köpürtülerek enjekte edilir. İnce uçlu bir iğne yardımıyla sklerozan maddenin sorunlu bölgeye enjekte edilerek yok edilmesi amaçlanır. Başarılı ve etkili bir yöntemdir.
Ameliyat İle Damar Beni Tedavisi
Diğer bir tedavi uygulaması ise klasik ameliyattır. Burada ki amaç ise damar beninin kesilerek çıkarılmasıdır. Cilt üzerinde mevcut olan vakıalarda uzmanlar tarafından tercih ve tavsiye edilmeyen bir uygulamadır. Yalnızca karaciğer ve diğer iç organ hemanjiomlarında kullanılması mecburiyet gerektiren bir uygulamadır.
Kaynaklar:
Ünal, B., Başsorgun, C. İ., Özbudak, İ. H., Arıoğlu, E., Elpek, G. Ö., & Çiftçioğlu, M. A. (2016). Çocukta Çekum lokalizasyonlu Kavernöz hemanjiom: olgu sunumu. Akdeniz Tıp Dergisi, 2(1), 39-41. https://dergipark.org.tr/en/pub/akd/issue/67014/1047103
