Ben tedavisi için genel cerrahi uzmanlarına başvurulabilir. Özellikle ameliyatsız yöntemler uygulayan bir hekim tercih etmek oldukça önemlidir. Günümüzde radyofrekans, elektrokoter, lazer ve plazma gibi ameliyatsız yöntemlerle ben tedavileri gerçekleştirilmektedir.
Aynı şekilde, plastik ve estetik cerrahlar ile dermatoloji uzmanlarından da hizmet alabileceğinizi unutmamalısınız.
Ben Aldırmak Zararlı mıdır?
Benler genellikle iyi huylu oluşumlardır, ancak nadir de olsa kötü huylu olabilme ihtimali vardır. Bu nedenle ister ameliyatla ister ameliyatsız yöntemlerle alınsın, gerekli görüldüğünde patoloji/biyopsi incelemesi yapılabilmektedir.
Birçok kişi özellikle yüzde veya görünür bölgelerdeki benlerin estetik açıdan rahatsızlık vermesi nedeniyle “Ben tedavisi zararlı mı?”, “Ben tedavisi kansere yol açar mı?” gibi sorular yöneltmektedir. Bunun en önemli nedeni halk arasında kulaktan kulağa yayılan, ancak gerçeği yansıtmayan “Ben tedavisi zararlıdır” düşüncesidir.
Gerçekte ise ben tedavisi zararlı ya da tehlikeli değildir. Aksine, kanserleşme riski taşıyan bir benin vücutta bırakılması çok daha riskli olabilir.
Ben Tedavisi İçin Ameliyat Olunmalı mı?
Özellikle yüz bölgesinde bulunan benler, estetik açıdan rahatsız edici görünebilir. Beni olan kişiler, toplum içinde herkesin ona baktığını düşünebilir. Bu da kişinin özgüvenini zedeleyerek yaşam kalitesini düşürür.
Teknolojik açıdan gelişmemiş kurumlar, benleri almak için ameliyatı önerir. Ancak bu yöntemde benin büyüklüğünün yaklaşık iki katı kadar bir alan kesilerek çıkarılır. Sonuç olarak ben ortadan kalksa da bu kez yüzde dikiş izi kalabilir. Yıllarca benle yaşamaktan rahatsızlık duyan kişi, bu kez de iz nedeniyle estetik açıdan olumsuz etkilenebilir.
Ameliyatla ben almayı öneren kurumlar, bu tercihi genellikle patolojik inceleme yapılması gerektiğini belirterek açıklar. Oysa bu inceleme, punch adı verilen 0,8 mm çapında bir aletle iz bırakmadan biyopsi alınarak da yapılabilir.
Bu nedenle ben tedavisi için kesinlikle ameliyat yerine; lazer, radyofrekans veya elektrokoter teknolojilerini kullanan merkezleri tercih etmeniz önerilir. Bu yöntemler sayesinde benler, kısa sürede ve iz bırakmadan alınabilmektedir.
Vücudumuzda Ben Neden Çıkar?
Vücudumuzda cildimize renk veren bir madde bulunmaktadır. Bu melanosit isminde ki hücreler tarafından üretilmekte olan melanin maddesidir. Melanositlerin üretmiş olduğu melanin maddesi vücudumuza eşit bir şekilde dağılma göstererek cildimize renk vermektedir.
Fakat bazı zamanlar neden olduğu bilinmeyen bir sebepten bu melanosit hücreleri bir araya toplandıklarından dolayı benler oluşmaktadır. Ben vücudun her bölgesinde oluşabilir.
Ben Türleri Nelerdir?
Benler doğuştan olabileceği gibi, ilerleyen yaşla birlikte sonradan da ortaya çıkabilen iyi huylu tümörlerdir. Rengi, yapısı ve özelliklerine göre farklı gruplara ayrılırlar. Genel olarak benler 3 ana grupta incelenmektedir:
- Edinsel Melanositik Nevüs
- Sonradan gelişen, genellikle çocukluk ve ergenlik döneminde ortaya çıkan benlerdir.
- Zamanla koyulaşabilir veya yapısında değişiklik gösterebilir.
- Konjenital Melanositik Nevüs
- Doğuştan mevcut olan benlerdir.
- Çapı ve bulunduğu bölgeye göre takip edilmesi gereken türlerdir, bazıları ilerleyen dönemlerde risk oluşturabilir.
- Diğer Nevüsler
- Mavi nevüs, displastik nevüs gibi farklı türleri kapsar.
- Görünüm ve risk açısından çeşitlilik gösterir, bazıları yakın takip gerektirebilir.
Benler Neden Değişiklik Gösterir?
Az önce yukarıda bahsettiğimiz gibi benler bazen şekil, renk ya da az da olsa kayma gösterebilirken bazen küçülmelerde gözlemlenebilir. Bu değişimler uzun yıllar içerisinde fark edilmeden oluştuğunda sakıncası yoktur. İlerleyen yaş ile değişen cildin yapısıyla beraber benlerde de değişiklikler olabilir.
Fakat bu değişimler kısa bir zaman içerisinde aniden olduysa kesinlikle bir uzmana görünmekte fayda vardır. Benler her ne kadar rahatsız etmeyen bir durum olarak görünse de kesinlikle kulaktan duyma veya bazı kaynaklardan alınan bilgilere göre müdahale edilmemelidir.
Ben ile oynamak, ellemek, dışarıdan duyulan yöntemlerle tedavi etmeye çalışmak küçük bir problemi olmayacak şekilde büyütebilir. Sizi hem maddi hem de sağlık yönünden daha da zor durumlara sokabilir.
Ailelerinde cilt kanseri olan bireyler ben konusunda çok daha fazla risk altındadır ve daha dikkatli bir şekilde takip ederek, uzmanlara görünmeleri gelecekleri için kesinlikle faydalı olacaktır.
Et Beni Neden Çıkar?
Genel olarak kabarık şekilde büyüyen benlerin nedeni tam olarak bilinmemektedir, ancak bazı faktörlerin etkili olabileceği düşünülmektedir:
Gebelik Dönemi
Gebelik döneminde ben çıkmasının sebebinin, bebeğin salgıladığı büyüme hormonu olabileceği düşünülmektedir.
Genetik Yatkınlık
Anne babada varsa çocukta da olabilir.
Deri Katmanlarında Deformasyon
Derinin bir katmanında sebepsiz bir şekilde büyüme olabilir.
Şeker Hastalığı (Diyabet)
Şeker hastalarında sık görülse de bunun doğrudan sebep olduğuna dair bilimsel kanıt yoktur.
Siğil ile Karışabilen Görünümler
Et beni gibi görünür ama farklı bir hastalıktır.
Saplı Et Benleri (Skin Tag)
Üzüm tanesi gibi saplı olanların çıkmasında en önemli sebep genellikle kronik travmadır.
Boyun bölgesinde yakaların sürtünmesi
Kolyenin sürtünmesi
Kilolu insanlarda bacakların birbirine sürtünmesi
saplı benlerin oluşumunda etkilidir.
Bilimsel olarak asla önerilmeyen ve ciddi yanık ve ize neden olabilen yöntemler de şunlardır;
Krem kullanımı
Bitkisel adıyla satılan yakıcı asitlerin kullanımı.
Bu tür ürünlerin hiçbirisi Sağlık Bakanlığı’ndan tedavi edebilir ruhsatı almamıştır çünkü bunların hiçbirisinin kullanımı bakanlıkça onaylanamaz.
Kırmızı Ben Neden Çıkar?
Kırmızı benler diğer benlerden çok farklıdır, damarsal yönden çok zengindir ve bu sebeple damar beni veya kan beni de denir. Genel adı hemanjiomdur, küçük olanlara chery hemanjiom denir.
Kırmızı ben çıkma nedeni kesin bilinmemekle birlikte damar geliştirici faktör yüksekliği en önemli sebep kabul edilir. Dmar geliştirici faktör adlı maddeden neden yükseldiği bilinmemektedir. Küçük kırmızı benler genellikle 40 lı yaşlarda çıkmaya başlar yaş ilerledikçe görülme sıklığı artar.
Kanserleşen Ben Nasıl Anlaşılır?
Az önce de bahsettiğimiz gibi benlerin büyük çoğunluğu iyi huylu tümörlerdir. Fakat bazı benler kanserleşme eğiliminde olabilir ve bunu mutlaka ani değişiklikler ile belli edebilirler. Simetrik olmayan, sınırları net olmayan, çapı 6mm boyutundan büyük olan, zaman geçtikçe farklı boyut veya renge dönen, kızaran, kaşınan ve kanayan benler tehlike arz edebildiğinden mutlaka bir uzman tarafından incelenmeli ve gerektiğinde patoloji alınmalıdır.
Kanserleşmeye eğilimi olan benlerin tespiti için ABCDE kuralı kullanılmaktadır. İlk olarak 1985 yılında ABCD olarak tanınan kural 2004 yılında revize edilerek ABCDE olarak literatüre girmiştir.
A asymmetry (asimetri) : Simetrik olmayan bir şekilde olması
B border (sınır) : Sınırlarının düzenli olmaması
C color (renk) : Benin renginde düzensizlik
D diameter (boyut) : 6mm boyutundan büyük olması
E evolving (değişim) : Zaman içerisinde değişikliklere uğraması
gibi durumlar benin takibi için gereken ABCDE kuralıdır.
- Kaynak:
- Kafes, GW (1982). Küçük konjenital nevüs. Amerikan Dermatoloji Akademisi Dergisi , 7 (5), 685-687.Goss, B. D., Forman, D., Ansell, P. E., Bennett, V., Swerdlow, A. J., Burge, S., & Ryan, T. J. (1990). The prevalence and characteristics of congenital pigmented lesions in newborn babies in Oxford. Paediatric and Perinatal Epidemiology, 4(4), 448-457.
- Kroon, S., Clemmensen, O. J., & Hastrup, N. (1987). Incidence of congenital melanocytic nevi in newborn babies in Denmark. Journal of the American Academy of Dermatology, 17(3), 422-426.
- Khan, M. Q., Hussain, A., Rehman, S. U., Khan, U., Maqsood, M., Mehmood, K., & Khan, M. A. (2019). Classification of melanoma and nevus in digital images for diagnosis of skin cancer. IEEE Access, 7, 90132-90144. https://ieeexplore.ieee.org/abstract/document/8756036/
